บทที่ 4: ฟังก์ชันและการนำโค้ดกลับมาใช้ใหม่

1. ฟังก์ชันคืออะไร?

ฟังก์ชัน (Function) คือ กลุ่มของคำสั่ง ที่ถูกจัดไว้เป็นส่วนๆ เพื่อให้สามารถเรียกใช้งานซ้ำได้ ช่วยให้โค้ดอ่านง่าย และลดการเขียนซ้ำ

ตัวอย่างโค้ดฟังก์ชันง่ายๆ:

# ฟังก์ชันแสดงคำทักทาย
def say_hello():
    print("สวัสดี!")

say_hello()

แผนภาพแสดงการเรียกใช้ฟังก์ชัน

graph TD;
  A(เริ่มต้น) --> B(เรียกฟังก์ชัน say_hello);
  B --> C(แสดง สวัสดี!);
  C --> D(จบ);

2. การแบ่งโค้ดเป็นส่วนเล็กๆ

ตัวอย่าง:

def greet(name):
    print(f"สวัสดี {name}!")

greet("เด็กอนุบาล")
greet("นักเรียน")

graph TD;
  A(เริ่มต้น) --> B(รับค่า name);
  B --> C(แสดงคำทักทาย);
  C --> D(จบ);

3. ฟังก์ชันที่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่

ตัวอย่าง:

def add(a, b):
    return a + b

result = add(5, 3)
print(result)

graph TD;
  A(เริ่มต้น) --> B(รับค่า a และ b);
  B --> C(คำนวณ a + b);
  C --> D(ส่งค่าผลลัพธ์กลับ);
  D --> E(จบ);

4. ฟังก์ชันคำนวณพื้นที่ของรูปทรงต่างๆ

ตัวอย่าง: คำนวณพื้นที่สี่เหลี่ยมผืนผ้า

def rectangle_area(width, height):
    return width * height

print(rectangle_area(5, 10))

graph TD;
  A(เริ่มต้น) --> B(รับค่า width และ height);
  B --> C(คำนวณพื้นที่ width * height);
  C --> D(ส่งค่าผลลัพธ์กลับ);
  D --> E(จบ);

5. Parameter และ Return Value ของฟังก์ชัน

ตัวอย่าง:

def greet(name="เพื่อน"):  # ค่าเริ่มต้น
    return f"สวัสดี {name}!"

print(greet())
print(greet("เด็กอนุบาล"))

graph TD;
  A(เริ่มต้น) --> B(รับค่า name, ค่าเริ่มต้นคือ เพื่อน);
  B --> C(ส่งค่ากลับเป็นข้อความ);
  C --> D(จบ);

6. ใช้ฟังก์ชันหลายๆ ฟังก์ชันร่วมกัน

ตัวอย่าง: โปรแกรมคำนวณพื้นที่สี่เหลี่ยมแล้วพิมพ์ผลลัพธ์

def rectangle_area(width, height):
    return width * height

def print_area(width, height):
    area = rectangle_area(width, height)
    print(f"พื้นที่คือ: {area} ตารางหน่วย")

print_area(4, 6)

graph TD;
  A(เริ่มต้น) --> B(เรียก print_area);
  B --> C(เรียก rectangle_area);
  C --> D(คำนวณและส่งค่ากลับ);
  D --> E(แสดงค่าพื้นที่);
  E --> F(จบ);

7. Lambda Function

lambda function หรือ Anonymous Function เป็นฟังก์ชันที่ไม่มีชื่อ ใช้ในกรณีที่ต้องการฟังก์ชันแบบสั้นๆ และใช้งานเพียงครั้งเดียว

โครงสร้างของ lambda function

lambda parameters: expression

ตัวอย่างการใช้งาน

# ฟังก์ชันปกติ
def square(x):
    return x * x

print(square(5))  # 25

# ใช้ lambda function
square_lambda = lambda x: x * x
print(square_lambda(5))  # 25

ตัวอย่างการใช้กับ map(), filter(), และ sorted()

numbers = [1, 2, 3, 4, 5]

# ใช้ map() กับ lambda
squared_numbers = list(map(lambda x: x * x, numbers))
print(squared_numbers)  # [1, 4, 9, 16, 25]

# ใช้ filter() กับ lambda
even_numbers = list(filter(lambda x: x % 2 == 0, numbers))
print(even_numbers)  # [2, 4]

# ใช้ sorted() กับ lambda
words = ["apple", "banana", "cherry"]
sorted_words = sorted(words, key=lambda word: len(word))
print(sorted_words)  # ['apple', 'cherry', 'banana']

โจทย์ท้ายบท

  1. คำนวณพื้นที่วงกลม: เขียนฟังก์ชัน circle_area(radius) เพื่อคำนวณพื้นที่วงกลม

    • สูตร: pi = 3.14

  2. ตรวจสอบเลขคู่: เขียนฟังก์ชัน is_even(number) เพื่อตรวจสอบว่าเป็นเลขคู่หรือไม่

    • เงื่อนไข: ถ้า number % 2 == 0 ให้คืนค่า True ไม่เช่นนั้นคืนค่า False

  3. แปลงอุณหภูมิ: เขียนฟังก์ชัน convert_celsius_to_fahrenheit(celsius) เพื่อแปลงอุณหภูมิจากเซลเซียสเป็นฟาเรนไฮต์

    • สูตร: F = (C x 9/5) + 32

  4. หาค่ามากที่สุด: เขียนฟังก์ชัน max_of_three(a, b, c) หาค่ามากที่สุดในสามจำนวน

    • ใช้เงื่อนไข if-elif-else เพื่อเปรียบเทียบค่าทั้งสาม

  5. สร้างสามเหลี่ยมดาว: เขียนฟังก์ชัน print_triangle(n) เพื่อพิมพ์สามเหลี่ยมดาว (*) ขนาด n แถว

    • ใช้ for loop เพื่อสร้างแต่ละแถวของสามเหลี่ยม